Khi nghĩ về mẹ, bạn sẽ nhớ điều gì nhất? Còn tôi, tôi luôn nhớ về đôi bàn chân mẹ. Mặc dù đôi bàn chân ấy không gót son ngọc ngà, không có những ngón chân thuôn dài mềm mại và những móng chân cũng chưa từng một lần được phết tô sơn màu.

   Thú thật rằng khi xưa tôi không bao giờ để ý tới đôi bàn chân của mẹ. Chắc cũng bởi vì tôi non nớt, ham chơi, vô tư dẫn tới vô tâm. Mẹ tôi là nông dân, công việc ruộng đồng là chủ yếu vậy nên đôi bàn chân quanh năm suốt tháng gắn bó với bùn đất, sình lầy, cát bụi. Mỗi lần từ ruộng về mẹ lại tới thềm giếng, khom người thả dây gầu xuống múc mấy gầu nước thật đầy rồi dội vào đôi bàn chân dính đầy bùn đất. Bùn từ chân trôi ra lênh loáng cả khoảng sân giếng. Móng chân của mẹ cáu bẩn dính đầy phèn vàng ố. Thi thoảng mẹ lại nhờ hai anh em chạy ra vườn hái quả chanh vào chà chà vào đôi bàn chân đó.

   Và dần dần nhờ những lần như vậy tôi mới để ý nhiều hơn tới đôi bàn chân của mẹ. Đôi bàn chân có mười ngón chân xù xì, thật to, thô kệch. Dưới mỗi ngón chân và lòng bàn chân vết chai dầy sụ. Sau này tôi mới biết nguyên nhân là do những lần mẹ phải đi chân đất chạm mặt đường đầy sỏi đá, mặt ruộng đầy bùn sình. Đó là những năm tháng tích tụ mẹ cõng hai anh em tôi đến trường với biết bao nhiêu mùa mưa nắng. Đó là những lần mẹ gánh lúa oằn hết cả vai mùa hè nóng bỏng. Đó là những lần mẹ đi bộ dọc hết thị trấn để thu mua đồng nát.

   Mẹ tôi nghèo lại thêm tính tiết kiệm nên mẹ chẳng bao giờ mua lấy một đôi giầy hay đôi ủng để đi. Đôi chân của mẹ vì thế lại càng thêm xù xì, nhiều vết chai. Đôi bàn chân của mẹ đáng thương hơn vào mùa lạnh, vì chúng nẻ toác ra như ruộng đất khô cong. Nếu ai chưa từng trải qua cảm giác những gót chân bị rỉ máu thì không thể hiểu được nỗi đau của mẹ như thế nào. Và đó là những đêm tôi thấy mẹ trở người bên này, bên kia. Những tiếng thở dài thắt thỏm vào không gian đêm hun hút.

   Sáng mai mẹ lại dậy sớm, vòng xoáy công việc quanh năm lặp đi lặp lại. Đôi chân ấy lại đi khắp nẻo đường quê, ruộng đồng. Mẹ tất tả gánh mạ, phân gio, cây giống. Mẹ gánh cả mùa vàng trên vai, ôm những lọn rơm óng ả. Bàn chân quấn quýt, chân nam đá chân chiêu, rộn ràng như vốn dĩ công việc thường ngày của mẹ. Đôi chân mẹ đã bươn chải cả cuộc đời mà không hề mỏi mệt.   

   Anh em tôi lớn lên khi đôi chân vững chãi đi khắp năm châu bốn bể thì đôi bàn chân của mẹ già yếu, run rẩy có khi không bước vững. Hai anh em có dịp về nhà với mẹ nhìn đôi bàn chân dãi dầu năm tháng sương gió mà thương vô cùng tận. Khi ta lớn khôn, đủ điều kiện báo hiếu thì mẹ đã già, rời khỏi cõi tạm trần gian. Muốn mua cho mẹ một đôi dép hay một đôi ủng đi ngày mưa ngày gió giờ mẹ cũng không cần đến nữa. Có xót xa nào hơn xót xa đến thế?

   Nhắc tới đôi bàn chân của mẹ tôi lại nhớ tới những câu thơ của nhà thơ Nguyễn Văn Song từng viết về đôi bàn chân của mẹ: “Mẹ giờ ở cõi xa xôi/ Bàn chân nằm nghỉ giữa trời mây bay/ Con về nhà cũ chiều nay/ Thấy trong vườn mẹ in đầy dấu chân…”. Thốt nhiên tôi thấy mình chơi vơi giữa cuộc đời.