Vào mùa đám cưới, tôi thường nhận được thiệp mời. Xin nêu vài trường hợp về cách ghi trên thiệp. Khi chú rể là con trai út thì thiệp mời ghi là ÚT NAM. Nếu chú rể là con trai một trong gia đình (con trai duy nhất hoặc chỉ có chị em gái), thì thường được cha mẹ ghi trong thiệp là QUÝ NAM. Cách ghi như vậy trên thiệp mời là không chính xác.

   - Dùng từ ÚT NAM thì người viết thiệp vô tình tạo ra một từ kép sai về ngữ pháp, không phân biệt được tiếng Hán Việt với tiếng thuần Việt. ÚT là từ đơn thuần Việt, NAM là từ đơn Hán Việt (từ đơn thuần Việt khó thể ghép với một từ đơn Hán Việt để thành một từ kép). 

   - Dùng từ QUÝ NAM với ý nghĩa là con trai một trong gia đình (con trai duy nhất hoặc chỉ có chị em gái) thì lại thiếu chính xác vì chưa hiểu rõ gốc Hán Việt, sai vì cố ý sửa gốc của từ.

   Xét từ QUÝ trong tiếng Hán Việt ta thấy:

   季 QUÝ:

   1. nhỏ, út (em), non (chưa thành thục).

   2. tháng cuối một quý

   3. mùa

   Về:

   * QUÝ có nghĩa là nhỏ, út (em), non (chưa thành thục). Ta có những từ Hán Việt sau:

   - Con gái út: quý nữ 季女

   - Con trai út: quý nam 季男, vãn nam 晚男, ấu nam 幼 男, ấu tử 幼 子.

   - Dâu út: quý tức 季媳

   - Nhỏ, em bé gọi là quý đệ 季弟

   Về:

   * QUÝ có nghĩa là cuối, tháng cuối mùa gọi là quý. Ta có những từ Hán Việt sau:

   - Tháng ba âm lịch (cuối xuân) gọi là quý xuân 季春. 

   - Tháng chín âm lịch (cuối thu) gọi là quý thu 季秋

   - Tháng sáu âm lịch (cuối hạ) gọi là quý hạ 季夏

   - Tháng chạp âm lịch (cuối đông) gọi là quý đông 季冬

   - Đời cuối cùng cũng gọi là quý thế 季世.

   Về:

   * QUÝ có nghĩa là mùa, ba tháng là một quý, nên bốn mùa cũng gọi là tứ quý 四. 

   Người ta thường dùng từ MẠNH để đối lập với từ QUÝ

   Xét từ MẠNH trong tiếng Hán Việt ta thấy:

   孟 MẠNH:

   ① Lớn, con trai trưởng dòng đích gọi là bá 伯, con trai trưởng dòng thứ gọi là mạnh 孟.

   ② Mới, trước, tháng đầu mỗi mùa (còn gọi là mạnh nguyệt 孟月 )

   - “mạnh xuân” 孟春 tháng giêng âm lịch (đầu mùa xuân)

   - “mạnh hạ” 孟夏 tháng tư âm lịch (đầu mùa hè),

   - “mạnh thu”  孟秋 tháng bảy âm lịch (đầu mùa thu).

   - “mạnh đông” 孟冬  tháng mười âm lịch (đầu mùa đông)

   QUÝ và MẠNH còn nhiều nghĩa khác nữa. Tôi chỉ nêu vài ý nghĩa có liên quan đến nội dung bài.

   Vài dòng lan man, trao đổi cùng bạn bè cho vui vào mùa cưới cuối năm. Nếu được quý bạn góp ý trao đổi thì càng vui…